Ja, het voordeel kennen we allemaal. Badr Hari kreeg het van de rechter, Kabinet Rutten II kreeg het van de kiezers. Maar het nadeel van de twijfel, kent u dat? Ik wel, en ik ben er niet dol op.
Er loopt slechts een dunne scheidslijn tussen zelfvertrouwen en arrogantie. Talent mag je best hebben, maar er over opscheppen past niet in onze maaiveldcultuur. ‘Doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg,’ was een gevleugelde uitspraak van mijn moeder.
Voor een debuterend schrijver is zelfpromotie dus een kwestie van doseren. En daarmee begint de ellende. Want alleen wanneer je onvoorwaardelijk gelooft in je eigen talent kun je anderen ervan overtuigen. Zie daar de impasse die zeeën van ruimte biedt aan (het nadeel van de) twijfel.
Als je ook die beproeving hebt doorstaan, springt er een duveltje uit een doosje die met dikke strepen jouw teveel aan metaforen en mooischrijverij te lijf gaat. ‘De pen is machtiger dan het zwaard,’ zeggen ze en dat geldt zeker voor het rode exemplaar van je redacteur. 'Au!'
Gelukkig heeft Johan Cruijff ons geleerd dat elk nadeel ook zijn voordeel heb. Want tijdens het herschrijven voel je de passie opvlammen die je doet beseffen waarom je schrijft: Je hebt iets te vertellen, een ontembaar verlangen iets te delen. Je schrijft omdat je niet anders kan, omdat je niets anders kan. Je bent een schrijver.
In ons leven tallozen;
Ik weet niet, als ik denk
Of voel, wie denkt of voelt.
Ik ben de plaats slechts waar
Gevoeld wordt of gedacht.
Ik heb meer dan één ziel,
Meer ikken dan ikzelf.
En niettemin besta ik,
Voor allen onverschillig.
Ik maak hen stil: ik spreek.
De kruisgewijze impulsen
Van wat ik voel of niet voel,
Twisten in wie ik ben.
Ik ken ze niet. Zij zwijgen
Tot wie ik mij ken: ik schrijf.
Ricardo Reis [Fernando Pessoa]: Oden. Vertaald uit het Portugees door August Willemsen.
De Arbeiderspers ISBN 90 295 3646 2.
Ria Schopman is Growing A Darn Good Book... or Not?
